Podstawowym zadaniem każdego podmiotu w ramach dostosowania się do zasad określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów jest ustalenie, czy podlega on obowiązkowi wdrożenia wewnętrznej procedury zgłaszania informacji o naruszeniach prawa i podejmowania działań
Zasada ogólna
Określa ona, iż obowiązek ten spoczywa podmiocie prywatnym i publicznym, na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób.
ona, iż obowiązek ten spoczywa podmiocie prywatnym i publicznym, na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób.
Podmiotem prywatnym w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną oraz inni pracodawcy, która jeżeli nie jest podmiotem publicznym.
Podmiotem publicznym jest jednostka wskazana w art. 3 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, w tym:
- jednostka sektora finansów publicznych,
- inna państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,
- a także inne osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, niemających charakteru przemysłowego ani handlowego.
Podmioty zobowiązane niezależnie od liczby zatrudnionych osób
Obowiązkiem wdrożenia, niezależnie od liczby zatrudnionych osób, objęte są podmioty prawne wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937.
Tym samym do grona podmiotów, które zawsze muszą wdrożyć procedurę zgłoszeń zalicza się m.in.:
- pośredników ubezpieczeniowych,
- biura rachunkowe,
- notariuszy, adwokatów, radców prawnych, prawników zagranicznych oraz doradców podatkowych w określonym zakresie,
- kantory lub lombardy,
- pośredników w obrocie nieruchomościami,
- operatorów pocztowych,
- fundacje i stowarzyszenia.
Zwolnienie od obowiązku
Zgodnie z art. 23 ust. 5 o ochronie sygnalistów, jednostki organizacyjne gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców są zwolnione z obowiązku wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych. Natomiast mogą dokonać tego dobrowolnie przy zachowaniu warunków ustawowych.
Jednostką organizacyjną gminy/powiatu jest jednostka:
- która została utworzona przez gminę/powiat lub
- w której gmina/powiat ma udziały lub
- która korzysta z finansowych środków gminy/powiatu.
Jednostkami taki mogą być w szczególności:
- Domy Pomocy Społecznej,
- Ośrodki Pomocy Społecznej,
- Ośrodki Kultury,
- Biblioteki,
- Szkoły,
- Przedszkola.
Jak liczyć liczbę osób wykonujących pracę zarobkową
Zasada:
Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.
Pamiętajmy, iż wlicza się też osoby, który realnie nie wykonują w danym momencie pracy na rzecz pracodawcy np. osoby przebywające na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym – w tym czasie pozostają one bowiem zatrudnione.
Przykład:
Spółka X zatrudnia 42 osoby na podstawie umowy o pracę, w tym 4 z nich są zatrudnione na ½ etatu. Dodatkowo w jednostce jest zatrudnione 9 osób na podstawie umowy zlecenia w pełnym zakresie.
W podanym przykładzie spółka X nie jest zobowiązana do wdrożenie procedury – pomimo, iż łącznie jest zatrudnione 51 osób, to zgodnie z zasadą ustawą liczbę wykonujących pracę zarobkową należy określić na 49 osób – 4 osoby pracujące na ½ etatu po przeliczeniu kwalifikują się jako 2 osoby wykonujące pracę zarobkową.